CHIẾC XE THỔ MỘ

 

CHIẾC XE THỔ MỘ

(Xem trên mạng thấy bài viết có minh họa hình ảnh về chiếc xe thổ mộ ngày xưa và nhất là lại thấy một “hình độc” về con ngựa kéo xe (chắc tại một nước Hồi giáo) bị cả khối lượng hàng hóa cồng kềnh đè ngã! Tôi kể ra đây câu chuyện giống vậy tại Sài Gòn để người đọc biết thêm một “số phận” của con ngựa kéo xe. Con ngựa có thể là giống ngựa địa phương do chủ nuôi từ nhỏ, đến khi đủ sức thì được chủ cắt bờm, đóng móng, đeo hàm thiếc, quai cương, che mắt…  rồi đưa vào giữa hai gọng càng xe. Con ngựa cũng có thể là giống ngựa ngoại quốc “oai phong” đã từng tham dự những cuộc đua tại trường đua Phú Thọ, nay hết thời hoặc về già nên bị bán làm ngựa kéo xe!).

 

Tôi sinh trưởng tại Sài Gòn, lúc còn bé vẫn có cơ hội nhìn thấy xe thổ mộ tại các chợ Cầu Ông Lãnh, chợ Bàn Cờ, chợ Thiết…nhất là các chợ ngoại ô. Sau năm 1960, số xe thổ mộ ngày càng thưa thớt dần, chỉ còn được phép hoạt động ở ngoại ô thành phố, vì không còn hợp thời và cản trở lưu thông trong thành phố lớn đang phát triển. Sài Gòn bấy giờ đã có nhiều xe du lịch và các loại mô-tô hơn. Ngay cả đồng nghiệp “tân thời” hơn của chúng là chiếc xe ba bánh có gắn máy gọi là “cyclo-máy” cũng đã bị cấm chạy vì “ô nhiễm môi trường” bởi tiếng ồn và khói đen phun cay mắt người đi đường.

Thế mà một buổi sáng khoảng năm 1967 đang ngồi trên chiếc Suzuki 50 chạy gần đến ngả tư  đường Hồng Thập Tự (nay là Nguyễn Thị Minh Khai) và Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám), nghe tiếng lục lạc reo, tôi nhìn qua bên kia đường và kinh ngạc nhìn thấy  một chiếc xe thổ mộ  từ hướng chợ Bến Thành lộc cộc trờ tới, mà chợ Bến Thành là khu chợ ở ngay trung tâm thành phố nên xe thổ mộ đã bị cấm lưu thông rồi. Vừa lúc ấy tôi trông thấy một chiếc xe tải nhỏ qua mặt và va quẹt khá mạnh vào cái bánh ngoài chiếc xe thổ mộ làm chiếc xe này bị nghiêng đi. Mức độ nghiêng  ban đầu không nhiều và con ngựa có vẻ cố dừng lại để kềm giữ thăng bằng chiếc xe. Nhưng do thùng xe đóng cao trong đó người đi xe hốt hoảng ngã nghiêng và những quang gánh thúng mủng đầy rau trái và các loại hàng chợ nặng nề chất đầy hai bên và cả nóc xe … đã làm chiếc xe mất thăng bằng lật ngang kéo theo con ngựa. Con vật khốn khổ bị quật ngã thật mạnh giữa hai gọng càng xe. Tôi nghe rõ tiếng hí đau đớn của con ngựa vang lên cùng âm thanh nặng nề đổ vỡ. Vài người đàn bà trong xe hốt hỏang bò ra, họ chỉ bị xây xát nhẹ. Hàng hóa vương vãi tứ tung. Người đi đường xúm lại tháo gỡ các quang thúng để nâng thùng xe đứng lên…Thùng xe được dựng đứng lên được nhưng con ngựa thì không còn đứng được nữa. Có thể nó bị gãy một vài đoạn xương nào đó rồi! Tôi thấy miệng nó rỉ máu…!

Từ sau tai nạn đó, có lẽ cảnh sát công lộ đã quyết liệt cấm hơn, tôi không còn thấy chiếc xe thổ mộ nào chạy trong nội ô Sài Gòn. Thành phố lớn đó không còn là nơi mà những con ngựa già kéo chiếc xe bánh gỗ niềng sắt xưa cũ còn có thể “dọc ngang” được nữa ! Tiếng lộc cộc của hai bánh sắt nghiến trên mặt đường và những tiếng loong coong, leng keng của lục lạc reo trên cổ ngựa đã dần dần đi vào dĩ vãng!

Tháng 8/ 2011

Hình minh họa: (Hình lấy trên mạng: Chiếc xe thổ mộ tại Sài Gòn khoảng đầu những năm 1960 - lưu ý chiếc Vélo Solex của những năm đó)