ĐẾN THĂM NHÀ THỜ CÁI NHUM Ở XÃ LONG THỚI, CHỢ LÁCH

 ĐẾN THĂM NHÀ THỜ CÁI NHUM

Tuần rồi tôi có ghé thăm nhà thờ Cái Nhum ở xã Long Thới, huyện Chợ Lách, Bến Tre (không phải ở Cái Nhum Mân Thích).

Còn nhớ trong mùa dịch Covid năm trước tôi đã có dịp ghé thăm tu viện Ki Tô Vua và lăng quan Dinh Trung Trần Công Lại trước tu viện. Các kiến trúc này là hai trong số những kiến trúc khá xưa của họ đạo Cái Nhum. Được biết đây là họ đạo rất lâu đời ở miền Nam, do đó trải qua khá nhiều giai đoạn sóng gió, nhất là trong thời vua Minh Mạng chống đạo quyết liệt. Tuy vậy ngoài những kiến trúc, họ đạo cũng còn gìn giữ được một số di vật cổ và thánh tích. Riêng nhà thờ của họ đạo Cái Nhum, khá nổi tiếng, lần đầu tiên được xây dựng đã hơn trăm năm, phải qua vài lần sửa chữa, xây dựng lại nhưng vẫn giữ những nét kiến trúc ban đầu… Nghe nói cảnh trí quanh nhà thờ rất đẹp… nên lần này có dịp đi qua, tôi đã ghé vào thăm.

Lần trước, vì đang mùa dịch nên khi đến tu viện Ki tô Vua, tôi đã không được gặp ai để hỏi thăm tìm hiểu. Lần này đi thăm nhà thờ, có lẽ vì khi tôi đến trời đã khá trưa, cổng tuy mở nhưng cửa chính đóng, quang cảnh vắng lặng, vì thế tôi cũng không gặp được ai để hỏi han và xin phép vào bên trong… nên chỉ đi quanh nhà thờ, chụp vài tấm hình bên ngoài…  Dầu sao cũng ghi nhận được vài điều.

Sân nhà thờ ngày xưa ắt phải cao nhưng bây giờ thấp khá nhiều so với mặt đường. Phần lớn sân được lát bằng gạch xây tường, nhiều chỗ có cỏ mọc. Một bên sân là Hang Đá, một bên là rất nhiều tảng đá to, hình thù dẹt, được xếp chồng lên cao, có tượng Chúa Jésus bị đóng đinh trên thập tự giá, giống cảnh tượng trên đồi Golgotha…

Ngôi nhà thờ chính khá lớn, mặt tiền được xây dựng giống kiểu thời trung cổ. Vòm cửa theo kiến trúc Roman. Không có kính cửa sổ màu (vitrail), không có những hình khảm (mosaique). Cũng phải thôi, trong điều kiện có nhiều khó khăn như họ đạo địa phương này, đâu thể có một nhà thờ “hoành tráng” theo kiểu Gothique như vài nhà thờ ở Sài Gòn được! Nổi bật là tháp chuông ở giữa có nóc nhọn rất cao, hai tháp hai bên thấp hơn có nóc hình quả trám theo kiểu kiến trúc Pháp thế kỷ trước. Trên các tháp đều có đặt tượng thánh. Không được vào bên trong nhà thờ nhưng tôi đã nghe nói là vòm trần rất đẹp được thiết kế để nhìn thấy cao hơn, thoáng hơn… giống thiết kế vòm trần tôi đã được xem trong nhà nguyện tu viện Ki Tô Vua gần đó lần trước. Cũng như một số nhà thờ khác, kiến trúc nhà thờ Cái Nhum có cánh ngang (transept). Nếu tôi có flycam chắc sẽ chụp hình được mái nhà thờ có hình dạng cây thánh giá của lối kiến trúc này!

Bên hông nhà thờ tôi trông thấy một gốc cây lớn được tạc tượng điêu khắc (dường như còn dang dở) người đàn bà đang ẳm con, chắc là tượng Đức Mẹ bồng Chúa Hài Đồng? Phía sau, cạnh khu nhà của dòng tu nữ, tôi cũng trông thấy nhiều tượng điêu khắc lớn bằng thạch cao, có cái đã xong, có cái chưa hoàn thành… Chắc nhà thờ ít nhất cũng có vài nghệ nhân điêu khắc?

Tôi tự hẹn lòng sẽ có lần sau trở lại để tìm hiểu nhiều hơn.

Long Xuyên, tháng 11/ 2022

BS Sửu