LỄ XUẤT GIÁ

 LỄ XUẤT GIÁ 

Khi Chín Nguyên gả con gái lớn, cậu ấy có mời tôi làm chủ lễ (làm đại diện nhà gái) buổi đám hỏi kết hợp cưới tại nhà gái. Tôi tham khảo sách vở và những người có kinh nghiệm có hiểu biết về các nghi thức cưới hỏi của người mình (dầu thường ở các địa phương khác nhau, các nghi thức có khác nhau ít hoặc nhiều). Tôi tập họp những ý kiến, bỏ những bày vẽ rườm rà không hợp thời hoặc mang chất mê tín, chỉ giữ lại những nghi thức có mang ý nghĩa truyền thống tốt đẹp. Tuy nhiên, để tạo được sự đồng thuận của cả hai nhà bên trai và gái, tôi viết ra thành hai bản văn mô tả các bước nghi thức khi hành lễ, gồm lễ Xuất Giá và lễ Hỏi-Cưới tại nhà gái và sau đó gửi đến cả hai nhà cùng đọc và thống nhất trước. Nhờ thế cả hai buổi lễ, theo tôi, đều diễn ra tốt đẹp và mọi người đều có vẻ hài lòng.

Sau đây là những nghi thức của buổi lễ Xuất Giá.

 

 

Theo thông lệ khi làm lễ Xuất Giá mọi nhà gái thường làm lễ trước bàn thờ với đông đủ gia đình họ hàng tập hợp. Tuy nhiên vì họ hàng nội-ngoại của gia đình 9 Nguyên khá đông mà phòng thờ trên lầu hẹp nên tôi đồng ý với vợ chồng 9 Nguyên chia buổi lễ làm hai phần:

1- Phần lạy bàn thờ đặt trên lầu:

Trên phòng thờ không có bàn ghế. Chỉ có vài trưởng thượng đứng trong phòng thờ, còn lại đứng ngoài sân nhìn vào. Vợ chồng 9 Nguyên và Khánh Linh trang phục đẹp để làm lễ (và chụp hình).

- Trước tiên, tôi giới thiệu ý nghĩa buổi lễ Xuất Giá. Ngày mai Chủ Nhật 2/7/ 2023, gia đình ông …. và bà …. đến hỏi cưới cho con trai họ là … cưới cháu Đoàn Khánh Linh, con gái nhà mình. Theo truyền thống thì trước hôm đàng trai đến Rước Dâu, nghĩa là hôm nay, cô gái sắp xuất giá phải lạy bàn thờ xin phép tổ tiên sẽ rời gia đình để về nhà chồng. Nghi thức này được làm với sự hiện diện của cha mẹ, họ hàng nội ngoại (và một ít bạn bè thân của cô gái) chứng kiến để dặn dò, chia tay và chúc mừng.

- Đầu tiên tôi mời vợ chồng 9 Nguyên thắp hai nén nhang. Trước hết theo thông lệ, xá bàn thờ Phật 3 xá rồi xoay ra ngoài xá chư vị thần thánh thổ địa và những người khuất mày khuất mặt… 3 xá.

- Rồi quan trọng là vợ chồng 9 Nguyên tiếp tục xá (4 xá) trước bàn thờ gia tiên. Ý nghĩa trình báo tổ tiên về việc hôm nay là lễ Xuất Giá của trưởng nữ Khánh Linh của gia đình mình.

- Xong, tôi bảo cháu Khánh Linh đến đứng trước bàn thờ.

- Khánh Linh cũng thắp hai nén nhang và cũng xá trước bàn thờ Phật, thánh thần… và bàn thờ gia tiên để xin phép tổ tiên sự xuất giá của mình.

- Xong, tôi nói vài lời tóm tắt sự việc, cho biết phần nghi lễ trước bàn thờ gia tiên đã xong và mời mọi người cùng xuống lầu để tiếp tục buổi lễ.

2- Phần bà con hai họ nội-ngoại và bạn bè thân chia tay và chúc mừng:

Đã bố trí chỗ ngồi cho họ hàng và bạn bè thân ngồi đủ trong phòng khách tầng trệt (nếu đông, bố trí cả ngoài sân). 

- Tôi mời vợ chồng 9 Nguyên và con gái đứng tại đầu bàn, tuyên bố phần làm lễ trước bàn thờ tổ tiên đã xong. Bây giờ là phần chia tay từ biệt của cô gái với cha mẹ rồi họ hàng (và bạn bè thân) trước khi về nhà chồng. (Lúc này, khay trầu rượu được đặt sẵn trên bàn. Ai chỉ chúc mừng thì cũng tốt. Ai cho tiền hay quà thì cô gái nhận, cám ơn rồi đặt vào đấy, Ai cho nữ trang thì có thể trực tiếp đeo cho cô gái. Đeo nhiều bao nhiêu cũng được nhưng nên nhớ ngày hôm sau khi tiến hành lễ Đeo Nữ Trang của đàng trai cho, thì cô gái không đeo sẵn trước một món nữ trang nào)

- Phải theo thứ tự. Đầu tiên tôi hướng dẫn Khánh Linh cúi chào cha rồi chào mẹ (có thể dâng rượu theo cổ truyền). Dịp này, bà mẹ thường nhắn nhủ vài lời với con gái trước ngày con về nhà chồng (ngày xưa mẹ con thường “khóc như mưa” vì con sắp về nhà khác, khấp như thiếu nữ vu quy nhật). Bà mẹ có thể cho tiền, vàng… để cho con làm vốn phòng thân lúc về nhà chồng.

- Kế tiếp 9 Nguyên hướng dẫn con gái cúi chào các bậc trưởng thượng cả bên nội và ngoại. Ai muốn mời rượu chúc mừng và cho tiền cô gái thì lên tiếng. Cô gái nhận tiền, cúi đầu chào, nói lời cám ơn rồi đặt cạnh khay trầu.

- Rồi 9 Nguyên hướng dẫn cô gái cúi chào chung họ hàng. Có thể 9 Nguyên giới thiệu họ hàng bên cha trước rồi Hà giới thiệu họ hàng bên mẹ. Cũng vậy, ai muốn chúc mừng và cho tiền cô gái thì lên tiếng. Cô gái nhận, nói lời cám ơn rồi đặt cạnh khay trầu.

- Đến các bạn bè thân của cô gái cũng làm như vậy.

- Xong, Khánh Linh có thể phát biểu vài lời trong lễ Xuất Giá của mình.

 

Cuối cùng tôi đề nghị 9 Nguyên nói lời cám ơn chung và tuyên bố buổi lễ đã xong! Mời mọi người dự tiệc (nhỏ) để cùng chung vui!