(Trong một bài trước tôi đã viết về hai điệp ngữ trong hai câu của bài thơ bằng chữ Hán “Nam Hành Biệt Đệ” của Vi Thừa Khánh mà một bạn đồng nghiệp tên Trung đang ở Mỹ đã dịch thơ bài thơ này ra tiếng Việt rất hay, theo thể lục bát .
Trong bài này tôi giới thiệu một đồng môn khác cũng là đồng nghiệp, bạn Ngô Văn Long đang ở Tây Ninh. Phải nói ngay là bạn Văn Long rất thích thơ của Bùi Giáng nên đã tìm đọc rất nhiều thơ của ông từ thời bạn còn ngồi trung học. Riêng tôi, thú thật tuy rất trọng Bùi Giáng về tư duy triết học mà tôi không “với” tới được. Quyển “Tư Tưởng Triết Học” của ông tôi “kính nhi viễn chi”! Nhưng tôi lại không thích nhiều bài thơ của ông với những lời ngang tàng, phóng túng, rối rắm và khó hiểu đến độ… đôi lúc tôi nghi ngờ tài năng làm thơ của nhân vật nổi tiếng này!
Tuy vậy, có một lần bạn Văn Long đã cho tôi thấy cái tài thơ của Bùi Giáng. Nhưng không tiện nhờ anh viết bài trực tiếp về câu chuyện này, tôi đành chỉ gián tiếp ghi lại ý kiến của anh qua một bài tôi viết trước đây đã lâu)
Nhắc đến Bùi Giáng tôi lại nhớ đến bạn Văn Long từng ghi lại bốn câu thơ dịch của họ Bùi ghép từ hai bài khác nhau là “Chu Hành Tức Sự” và “Dương Phi Cố Lý” cùng trong tập thơ “Bắc Hành Tạp Lục” của Nguyễn Du sáng tác (gồm hơn trăm bài thơ bằng tiếng Hán), khi đi sứ sang Tàu.
-Trong bài “Chu Hành Tức Sự” (Đi thuyền cảm tác), có hai câu luận:
Thiên địa phiên chu phù tợ diệp
Văn chương tàn tức nhược như ty
Bùi Giáng đã dịch thơ bằng thể lục bát:
Thuyền con chiếc lá giữa trời
Thơ văn tiếng thở như lời tơ than
-Và trong bài “Dương Phi Cố Lý” (Quê cũ của Dương Quý Phi), có hai câu kết:
Lang tạ tàn hồng vô mịch xứ
Đông phong thành hạ bất thăng tình
Bùi Giáng cũng đã dịch thơ bằng thể lục bát:
Trông vời hồng rụng ngổn ngang
Tìm đâu chốn cũ muôn vàn dưới kia.
Bốn câu dịch thể lục bát bằng chữ Việt của Bùi Giáng đã ghép lại một cách “ngẫu hứng” nhưng vẫn quá “thiên tài” hai đoạn thơ thất ngôn bát cú khác biệt nhau bằng chữ Hán… thành chỉ một bài thơ lục bát, ghép những lời thương tưởng tấm nhan sắc của nàng quý phi họ Dương vào với cảm nghĩ về… văn chương trần thế:
Thuyền con chiếc lá giữa trời
Thơ văn tiếng thở như lời tơ than
Trông vời hồng rụng ngổn ngang
Tìm đâu chốn cũ muôn vàn dưới kia.
Không biết “nhà thơ điên” của chúng ta “lẩn thẩn” thế nào khi “lấy râu ông nọ cắm vào cằm bà kia” mà lại cho ra những câu thơ tuyệt tác như thế! Nhưng thôi, chẳng cần phải bình luận thêm gì cả, tự nó đã hay lắm rồi!
Sự kết ghép tuyệt vời này đã khiến bạn Văn Long cảm khái với cái nghiệp văn chương: “Văn chương như chiếc thuyền con trôi nổi giữa đất trời đầy phong ba bảo táp… Văn chương là chiếc lá, là sợi tơ trong cuộc đời”!
Anh bạn tôi hơi yếm thế nên viết như vậy. Có lúc văn chương có thể chỉ như chiếc lá như sợi tơ… nhưng cũng có lúc nó “mạnh” lắm chứ!
Long Xuyên, tháng 2/ 2023
Nhận xét
Đăng nhận xét