ĐI THĂM MIẾU ĐÁ NỔI

ĐI THĂM MIẾU ĐÁ NỔI 

Tôi viết bài này năm 2013 ngay sau chuyến đi. Những điều tôi viết lúc ấy bây giờ có nhiều điều không còn giống với nhau. Gần đây xem vài Video-clip của những người mới đi thăm Miếu, tôi thấy cảnh trí bên ngoài, sự bài trí bên trong miếu và cả kiến trúc tu sửa… không còn giống như tôi đã viết 10 năm trước!

Vài năm gần đây nghe nhiều người nói về Miếu Đá Nổi tại xã Phú Thuận, huyện Thoại Sơn nên hôm chủ nhật vừa rồi, tôi cùng hai anh bạn gốc thầy giáo rủ nhau đi thăm miếu.

Hai anh bạn rất tin các “quẻ xăm” nên ngay khi đến miếu việc đầu tiên của các anh là “xin xăm”. Một anh được quẻ “thượng thượng” thì vui mừng tán thưởng rằng xăm nói rất đúng với hoàn cảnh, vận mệnh của anh. Anh sẽ an tâm tiến hành những dự kiến muốn làm mà còn đang ngần ngại. Bà đã bảo thế thì còn gì phải ngại! Anh kia được quẻ “hạ hạ” thì cũng chẳng buồn bao nhiêu vì gần đây anh đã thấy phần số của mình giống như xăm đã dạy. Phần số chưa tới lúc “phất” thì cứ kiên nhẫn chờ đợi. Bà đã bảo thế thì cứ việc chờ thời!... Đúng là xăm hay thiệt… ra quẻ như thế nào cũng hợp lòng người!

Ngôi miếu thuộc vùng sâu nhưng chỉ cách Long Xuyên khoảng hai mươi cây số đường đi, gần như nằm giữa đồng, Chúng tôi đi Honda bằng con đường nhỏ vào ngọn Cái Sao. Tới chợ Kinh Đào thì qua một cầu sắt nhỏ vào đường  làng ra Số Sáu (tên một con kinh vùng Cái Sắn). Đến đầu cầu kinh Sua Đũa thì rẽ phải vào một đoạn đường bờ kinh có lát dalle. Để đến được miếu, xe của chúng tôi còn phải lết chậm trên một đoạn đường đất hẹp còn khá lầy lội trơn trợt vì trời mới mưa.  

Vậy mà khi chúng tôi đến miếu vào lúc gần giữa trưa thì đã thấy khoảng hơn chục khách hành hương  ở đấy; có người đang xì xụp lạy trước bàn thờ, có người đang khấn vái xin xăm, có người thơ thẩn đi xem các tảng đá Sa thạch khá tròn, nhẵn, to độ vòng tay ôm, xem cái Thạch Đao cao khoảng một thước là tảng đá có hình dạng một lưỡi đại đao và xem hai cây cọc tràm lục cổ đen thui  (gần hóa thạch?) trong sân, to gấp ba bốn lần các cây tràm năm thường thấy… và cũng có người  nằm đong đưa lơ mơ ngủ trên những cái võng giăng dưới vài tàn cây có bóng mát trước miếu…

Thật ra tôi đi thăm miếu vì nhiều lý do: vì tò mò, vì được nghe nói bà chúa xứ của miếu rất thiêng, cho xăm rất linh ứng, vì nghe đồn gần miếu đã từng có chuyện lạ là bỗng nhiên có đá nổi giữa cánh đồng (nên miếu còn được gọi lá miếu “đá nổi rong chìm” hoặc gọi theo tên chữ là “Thạch Phù Miếu”), vì nghe kể rằng vài chục năm trước người ta đã đào được ở đây vàng và nhiều di chỉ khảo cổ thuộc văn hóa Óc Eo (mà có người cho là thuộc niên đại 1001 - 1003 - sao chính xác quá vậy?!)… và vì nghe những người dân quê kéo nhau đi miếu để cúng bà dầu họ thuộc nhiều tín ngưỡng khác nhau. Đa số người thì nói đi cúng bà Thánh Mẫu, người thì đi cúng ông Nguyễn, người thì đi cúng Phật Thầy Bửu Sơn Kỳ Hương, cúng Đức Thầy…Cũng nên biết, ngoài chuyện cúng lạy thần thánh, nhiều người trong số họ còn đến đây để xin xăm. Hiện nay vẫn có nhiều người rất tin tưởng những thuật bói toán, chiêm tinh, phong thủy, xin bùa, xin xăm… tại các cơ sở tôn giáo như đình chùa miếu cốc… Đối với dân mình, những người đến miếu cúng cho rằng đó đã là chỗ thánh thần linh thiêng ngự thì cứ đến cúng,  cúng Trời cúng Phật, cúng thần... Trước là cúng sau là xin hộ trì ban phúc… Và còn phải xin quẻ xăm để biết số phần, biết chuyện tình duyên gia đạo, biết chuyện làm ăn  có được buôn may bán đắt… ?!

Nhận được nhiều thông tin như vậy nên khi đến nơi tôi không ngạc nhiên lắm khi thấy quần thể miếu có kiến trúc, tổ chức và bày biện khá đa dạng phức tạp….

 

Tôi không thể tả chi tiết mọi thứ nhưng nói chung có thể tóm tắt vài ghi nhận sau:

- Dọc đường đến miếu bà, trên con đường quê này tôi thấy khá nhiều cái miếu nhỏ xíu (còn bát nhang, còn hoa tươi) thờ các thần linh khác như thần sông rạch (Hà Bá), thần cây lâu năm (như bụi tre già)… Tuy nhiên có thể vì đường làng nhỏ hẹp ít tai nạn giao thông (khác với các quốc lộ) nên tôi không thấy những cái miếu thờ người chết bất đắc kỳ tử vì tai nạn giao thông!

- Đây vẫn chỉ là một cái miếu theo tín ngưỡng dân gian lâu đời thờ bà chúa xứ, theo kiểu Ngũ Hành Miếu thường thấy. Bàn thờ bà (chỉ có một bà tượng trưng thay vì năm) ở  ngoài cùng bên trong gian thờ, bước vào là gặp ngay. Cốt tượng bà hôm nay mặc áo đỏ, ắt là bà Hỏa Đức Thánh Phi. Chắc những ngày khác thì bà được thay áo khác, như áo vàng là bà Thổ Đức Thánh Phi, áo trắng là Kim Đức Thánh Phi … Có đôi hạc và đủ thứ đồ tự khí, lỗ bộ…  Chỉ mới hơn bốn mươi năm mà từ một cái miếu nhỏ dừng và lợp lá xé nay nhờ các “hòm công đức” của người hành hương đóng góp , miếu đã trở thành một kiến trúc khá bề thế với tường gạch lợp tôle. Nghe nói lễ vía bà vào tháng sáu ÂL có rất đông người dân tứ xứ đến cúng, đa số là dân miền quê. Ghe xuồng ấp nập các con kinh rạch chung quanh.

- Sau lưng bà là bàn thờ anh hùng Nguyễn Trung Trực. Chắc chắn ông chỉ mới được đưa đến “ngụ cư” về sau mặc dù đã có nhiều đền thờ ông ở những nơi khác. Cả năm bà đều là Trung Đẳng Thần, chỉ là thần phối tự trong các ngôi đình thờ Thành Hoàng; còn ông Nguyễn ngoài việc là vị anh hùng khởi nghĩa lừng danh, chết vẻ vang vì đất nước mà dường như còn được vua Tự Đức sắc phong Thượng Đẳng Linh Thần, đâu thua kém ai trong vị thế thần linh, vậy mà vẫn được đặt sau lưng các bà! Tôi bỗng nhớ hai câu trong bài điếu của nhà thơ yêu nước Huỳnh Mẫn Đạt: “Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa. Kiếm bạc Kiên Giang khấp quỷ thần”.  Lễ cúng ông vào tháng ba âm lịch, cùng lúc với cúng “trăm quan “ và cúng vua Hùng. (Lễ cúng ông Nguyễn tại đền thờ ở Rạch Giá được tổ chức vào tháng tám âm lịch). Đi cúng ông là những người yêu kính ông và các tín đồ Hòa Hảo. Ngày lễ cúng này rất thuận tiện vì trùng hợp với những lễ cúng kỳ yên của nhiều ngôi đình và lễ vía của nhiều đình miễu khác nên người đi cúng thường là những đoàn hành hương kéo nhau đi cúng hết nơi này tới nơi khác rất đông và  vui.

- Sát cạnh miếu lại có ngôi chùa thờ Đức Phật Thầy Tây An. Điều này không lạ vì vùng này vẫn nằm trong phạm vi ảnh hưởng của đạo Bửu Sơn Kỳ Hương trước đây và vì vợ chồng người đầu tiên đến giữ miếu xuất thân từ Láng Linh là vùng đất ngày xưa được Phật Thầy khai phá. Phật Thầy chắc cũng mới đến “ngụ cư” sau bà thôi, nhưng đương nhiên là phải có “hộ khẩu” riêng.  Tôi được biết ngôi chùa vẫn lai rai có tín đồ Bửu Sơn Kỳ Hương, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Hòa Hảo đến viếng.

- Những tảng đá Sa thạch tròn nhẵn, cặp cọc tràm lục to đen, một số mảnh đồ đất nung còn giữ trong miếu và câu chuyện đổ xô đến đào vàng vài ba mươi năm trước… cho thấy đây đã từng là nơi cư trú hay thành quách của người xưa… Có thể của thời Gia Long tẩu quốc, có thể của người Miên, xưa hơn nữa có thể của người Phù Nam…  Gần miếu có con rạch mang  tên nghe “xưa” là Xẻo Mây, không biết có là di tích của đường nước xưa cho ghe tàu chở đá Sa thạch từ Thất Sơn đến đây không ? Dầu sao, nơi đây chỉ cách vùng Óc Eo hơn hai mươi cây số đường chim bay, vẫn nằm trong một phạm vi khá rộng đã tìm được những di chỉ khảo cổ của nền văn hóa xa xưa đó …

-  Yếu tố “cổ học” cũng lôi kéo đến nhiều người tồn cổ, những kẻ tò mò và không ít những tay buôn đồ cổ…Vàng và đồ cổ đã làm người ta đào bới tan nát mảnh ruộng nhỏ vùng này trong hơn một chục năm. Người ta đã lấy đi gần hết các di vật giữ trong miếu. Bây giờ nhà nước đã cấm nên không còn ai đến đào vàng, đào cổ vật nhưng có thể vẫn còn những gì đó nằm trong lớp đất sâu… Nhưng những di vật của người xưa hàng trăm năm, hàng ngàn năm  đã nằm yên dưới lòng đất này… nếu có được tiếp tục nằm yên đó thì cũng tốt ! Tôi đã bị nhiễm tư tưởng của người dân quê tin rằng cái gì có tuổi thì có hồn! Nếu chúng đã nằm yên lâu đời nơi nào thì cứ để yên nơi đấy!

 

Tôi vui vì chuyến đi giúp tôi có thêm chút hiếu biết về tín ngưỡng dân gian vùng này. Con người yếu đuối nhỏ nhoi của họ vẫn có niềm tin đơn giản vào Trời Phật Thánh Thần. Thật ra họ chỉ cầu mong các đấng thần linh che chở và ban phúc để được yên ổn tâm linh và sinh sống an bình, họ không thể biết và cũng không cần biết đến những triết thuyết và đạo pháp cao xa. Nếu có chê họ dốt và mê tín thì họ cũng đành chịu… ! Nhưng đừng dựa vào cái dốt và  mê tín đó để lợi dụng họ như đã thường xảy ra!

 

Tôi còn nhớ Sài Gòn xưa có nhiều miếu Ngũ Hành nhỏ theo tục thờ Mẫu xa xưa của người Việt cổ. Ngày nay qua bao thăng trầm, vì nhiều lý do … gần hết các miếu này đã bị dỡ bỏ.

Chỉ có những miếu thờ những oan hồn uổng tử vì tai nạn giao thông dọc các quốc lộ là mỗi ngày còn có thêm cái mới !

 

Tháng 5/ 2013