MỞ PHÚC MẠC VÀO Ổ BỤNG TRONG PHẨU THUẬT

 MỞ PHÚC MẠC VÀO Ổ BỤNG TRONG PHẨU THUẬT

 

(Tôi đã đăng bài này trên FB của tôi và có share đến FB của BS Nguyễn Văn Hùng sau khi anh gửi cho tôi một số hình ảnh , tư liệu và bài viết của anh về việc anh đã thực hiện được 100 trường hợp “Mở Phúc Mạc vào Ổ Bụng khi Mổ Lấy Thai”)

 

Cái tựa đề trên rõ ràng là chuyện chuyên môn Y khoa rồi nhưng tôi lại viết đăng lên Facebook vì cũng có lý do! Gần đây trên FB tôi có đọc một số bài viết của các bạn đồng nghiệp cùng thời nhắc đến GS Phạm Biểu Tâm của Đại Học Y Sài Gòn trên tinh thần tôn trọng và tưởng nhớ các Thầy. Riêng tôi, tuy chỉ có thời gian ngắn ngủi sáu tháng làm Nội Trú của khu Ngoại Tổng Quát tại BV Bình Dân (xưa) của thầy Tâm nhưng tôi vẫn giữ nhiều kỉ niệm liên quan tới vị Thầy đáng kính này! Tôi cũng đã có  viết về thầy trong bài “Mổ Thương Hàn Thủng Ruột” đăng trên quyển “Dông dài Chuyện Của Tôi” in năm 2015.

Một trong những kỉ niệm đó liên quan đến sự tồn tại cùng lúc vào thời ấy hai “trường phái”, hay đúng hơn là hai quan điểm, hai thái độ xử lý khác nhau, trước một trường hợp bệnh lý ngoại khoa. Một quan điểm mang tính, lúc ấy gọi là, “bảo thủ” (conservateur) ngược với quan điểm mang tính “xung kích” (agressif)… của những phẫu thuật gia thời ấy. Thầy Tâm thuộc thế hệ già, được đào tạo từ thời Pháp, tính tình điềm đạm… nên có khuynh hướng thiên về “bảo thủ”… trong khi đó những học trò của thầy, đang là những bác sĩ trẻ đầy nhiệt huyết và đang được học lớp Residency (Thường Trú) về Ngoại Khoa do các giáo sư người Mỹ dạy, có khuynh hướng “xung kích”. Những người có quan điểm “xung kích” thường có chỉ định phẫu thuật một cách rộng rãi, nhanh lẹ, nhất là trong những trường hợp nghi là ngoại khoa cấp cứu. Lúc ấy tôi là một Nội Trú, đương nhiên còn rất trẻ, nên thiên về khuynh hướng “xung kích” như các đàn anh bác sĩ trẻ. Tôi đã rất khâm phục khi nghe một đàn anh (BS Trần Xuân Ninh) giảng về chỉ định mở khí quản. Anh ấy nói: “Khi ta suy nghĩ có nên Mở Khí Quản trường hợp này hay không, thì đó chính là chỉ định phải mở khí quản”! Chỉ có “nghĩ đến” thôi là có chỉ định mổ rồi! Quan điểm của phe “xung kích” là như vậy!

Quan điểm mang tính “xung kích” này gần như là quan điểm chung của rất nhiều những phẫu thuật viên ngoại khoa trẻ thời ấy… nên trong một sinh hoạt chuyên môn khoa học tại BV Bình Dân (khoảng năm 1974), một đàn anh đã đứng lên phát biểu: “Nếu ta đã có nghi là Viêm Ruột Thừa thì ta phải mổ (dầu chỉ mới là “nghi”!)…”. Các bác sĩ trẻ đều đồng ý như vậy! Sau đó các anh mời thầy Tâm cho ý kiến. Thầy Tâm điềm đạm nói: “Tôi không phản đối quan điểm mổ cấp cứu như thế của các anh, chỉ nhắc các anh phải lưu ý rằng một cái bụng đã mở phúc mạc ra sẽ có thể không còn giống một cái bụng bình thường nữa!”. Thật là một câu nói sâu sắc mang đậm nét nhân bản của một vị Thầy khuyên học trò phải cẩn trọng khi ra quyết định mổ cấp cứu! Thầy Tâm thường nhắc nhở học trò phải đối xử với bệnh nhân như những con người… và thầy không bao giờ dùng quyền uy của mình để “phán”, để ra lệnh học trò phải làm gì!

Đó là chuyện xưa! Còn chuyện nay? Mấy hôm trước trên FB của BS Nguyễn Văn Hùng BVTP Long Xuyên, tôi thấy bài viết: “Có nên Mổ Lấy Thai ngoài phúc mạc ?”. Tuy nội dung (và cả hình ảnh minh chứng) có hơi “nặng” phần chuyên môn nhưng dầu sao bài viết cũng chỉ là một bài mang tính phổ biến y khoa trên FB, không phải là một báo cáo chuyên ngành khoa học. Về phần tôi, tôi chú ý đến bài viết này vì nội dung có liên quan đến nghề nghiệp Sản khoa của mình và có liên quan đến ý kiến về chuyện “mở phúc mạc vào ổ bụng” của thầy Tâm (như đã trình bày ở trên)… nên tôi đã có viết comment và đang theo dõi ý kiến của những bạn khác, nhất là chính BS Hùng và các đồng nghiệp ngành Sản.

Theo nội dung bài viết của BS Hùng và các comment, BS Hùng đã mổ lấy thai bằng phương pháp ngoài phúc mạc, trong nhiều năm nay đã được khoảng gần một trăm trường hợp. Nhưng với cái tựa bài viết: “Có nên Mổ Lấy Thai ngoài phúc mạc?”, tôi nhận thấy có vẻ BS Hùng đang “cô đơn” vì cách mổ lấy thai của mình khác với cách mổ hiện nay của hầu hết (đúng hơn là của gần hết) các bác sĩ Sản khoa trong tỉnh (và chắc là trong cả nước)?!

Thật ra cách mổ đó không “lạ”! Nhiều nơi trên thế giới đã mổ lấy thai bằng phương pháp ngoài phúc mạc từ lâu rồi! Ngay từ năm 1975, khi làm Nội Trú tại BV Từ Dũ, tôi đã có vài lần phụ mổ cho một đàn anh là BS Hiếu. Lúc ấy anh Hiếu, có đọc tài liệu của nước ngoài nên biết và cũng đã như họ, mổ lấy thai bằng phương pháp mở tử cung ngoài phúc mạc, trong khi tất cả các BS khác của BV Tù Dũ lúc ấy, dầu thuộc “trường phái bảo thủ” của GS Hồng (Giám đốc BV Từ Dũ) hay “trường phái xung kích” của các GS người Mỹ dạy lớp Residency về Sản khoa, đều mổ lấy thai bằng phương pháp mở phúc mạc để vào ổ bụng. Cũng vì lý do đó anh Hiếu dầu rất “ca tụng” những ưu điểm của phương pháp mổ mà anh thực hiện… nhưng anh cũng cảm thấy “cô đơn” như BS Hùng hiện nay!

Về sinh lý bệnh học mà nói, đi vào cơ quan bệnh cần phải phẩu thuật mà chọn được con đường ngoài phúc mạc vẫn tốt hơn là phải mở phúc mạc vào ổ bụng để đi tới cơ quan đó. Nhưng tại sao cho đến nay, hầu hết các bác sĩ Sản trên thế giới đều chọn con đường mở phúc mạc?! Nói chung họ phải có lý do của họ!

Vậy khi đặt câu hỏi cho bài viết như trên, chắc chắn BS Hùng cũng phải nêu được lý do (bằng những số liệu nghiên cứu thực hành có đủ chứng cứ khoa học thuyết phục được đăng trên các tập san Y khoa) khiến anh chọn lựa cách mổ của mình?

Và nếu những lý do đó có đủ tính thuyết phục thì có thể các BS Sản khoa (ít nhất là trong tỉnh An Giang) có được hai phương pháp mổ lấy thai để họ chọn lựa và quyết định mổ tùy trường hợp của từng sản phụ?!

Riêng cá nhân tôi, tôi chỉ nghe biết, đọc tài liệu và có phụ mổ chỉ vài lần, nay cũng đã nghỉ hưu… nên không có chứng cứ thực nghiệm. Vì vậy tôi không muốn nêu ý kiến cá nhân. Rất mong nhận được ý kiến của các bạn đồng nghiệp!

Long Xuyên, 2016