NHẬN XÉT VỀ HẬU COVID

 NHẬN XÉT VỀ HẬU COVID

(Lúc bệnh COVID đang hoành hành, nhiều người rất hoang mang, trong đó có con cháu của tôi và họ hàng bên vợ ở Chợ Lách. Sẵn trước đó tôi có lập một Zalo group với tên “Nhóm BS Sửu” gồm những con cháu trẻ tuổi của cả hai bên gia đình, nên tôi đã vài lần viết ý kiến của mình lên trang Zalo group của Nhóm trên.)

Bài viết trên của ông BS Dương Quý Sỹ (Trường Cao Đẳng Y T ế Lâm Đồng) là một bài nghiên cứu khoa học, mà cách nghiên cứu của ông làm với “Phân tích gộp” (Meta-analysis of the studies) là một cách nghiên cứu có giá trị cao trong các loại nghiên cứu. Một thí dụ tôi trích từ một slide cho thấy các triệu chứng chỉ xuất hiện theo một tỉ lệ phần trăm riêng, nhiều ít khác nhau.

Do đó bài này rất khoa học, tin được, không như các bài viết chỉ với chủ quan của người viết.

Lưu ý ông BS Sỹ gọi là “Triêu chứng của Covid kéo dài” trong khi ta hay gọi là “Hậu Covid”.

Một lưu ý khác được thấy trong slide tôi đưa ra thí dụ, đó là 80% người nhiễm Covid sẽ có các Triệu chứng Covid kéo dài (Long-term symptoms). Con số này hơi cao hơn chúng ta tưởng. Tuy nhiên đó chỉ là con số chung các triệu chứng cả nặng lẫn nhẹ. Không nên lo lắng. Cứ đọc hết bài thì sẽ hiểu hết.

Các BS của ta nên đọc các nghiên cứu như vậy và nên làm những nghiên cứu như vậy để có đủ kiến thức mà trả lời một cách khoa học các thắc mắc của bệnh nhân.  

 

Hình trên cho thấy 80% người nhiễm Covid sẽ ít nhất có một trong các triệu chứng kéo dài (ghi trong các vòng tròn).

Để ý là đa số sẽ có những triệu chứng không quan trọng, như Mệt (Fatigue, 58% người Hậu covid sẽ bị Mệt), Nhức đầu (Headache, 44% người Hậu Covid sẽ bị Nhức đầu)….

Một số ít bị các triệu chứng gây khó chịu như Khó thở (Dyspnea 24%), Mất vị giác (Ageusia 23%), Rụng tóc (Hair loss 25%), Rối loạn sự chú ý (Attention disorder 27%), Đau ngực (Chest pain 16%)…

Chỉ một số rất ít bị triệu chứng nặng, nguy hiểm như Viêm cơ tim (Myocarditis 1%), Suy thận (Renal failure 1%), Loạn nhịp tim (Arrhythmia 0.4%)…

Vậy những người trong nhóm nhà mình lỡ có bị Covid rồi thì hãy bình thản theo dõi mình trong khi vẫn sống vui vẻ, thể dục - hít thở đều đặn, sinh hoạt lành mạnh, ăn uống nghỉ ngơi đầy đủ… rồi mọi sự sẽ qua đi…!

 

Tôi nghĩ cần phải nói rõ hơn về bài viết trả lời Ngọc, con dâu tôi, về “cơn bão Cytokin”.

Trước hết tôi đã cẩn thận ghi “Nếu bài viết này thể hiện đúng quan điểm của BS N.L.Hiếu…” vì tôi biết người viết chỉ ghi lại những gì đã được trao đổi với BS Hiếu về những tử vong tại Trung tâm cấp cứu Covid Bình Dương. Không thể tránh được là cũng có thể vị ấy có “thêm thắt” vài ý kiến cá nhân của mình. Tôi nghĩ BS Hiếu không có viết bài về những kinh nghiệm chủ quan của mình khi điều trị Covid. Ông ấy sẽ chỉ viết để trình bày một (hay nhiều) nghiên cứu khoa học việc đối phó với cơn bão Cytokin.

Việc sử dụng sớm Corticoides là việc dùng một “con dao hai lưỡi” vì nghịch lý sau: Corticoides là những chất kháng viêm mạnh, ngăn chận việc tạo lập kháng thể khi virus xâm nhập. Dùng Corticoides sớm sẽ làm cơ thể không đủ kháng thể chống với virus. Rất nhiều người nhiễm virus có triệu chứng bệnh nhưng rất nhiều người vẫn hết bệnh, do đó số người bị cơn bão Cytokin thật sự rất ít. Bây giờ nếu sử dụng sớm Corticoides cho tất cả người có triệu chứng thì chỉ một số ít người thật sự bị “cơn bão Cytokin” là có lợi trong khi số đông những người còn lại đều có nguy cơ bị virus tấn công trầm trọng…

Tôi đưa những bài viết này vào “Nhóm BS Sửu” là để các em cháu lưu ý đến yếu tố khoa học của những bài viết phổ thông về y tế. Vì con virus Covid này rất “khó lường” nên ngay Tổ chức Y tế thế giới cũng chỉ đưa ra những khuyến cáo. Thật sự những người viết bài về Covid đều thể hiện sự quan tâm rất có lương tâm của mình đối với trận dịch nguy hiểm này; người đọc nên đọc để hiểu biết thêm… Tuy nhiên không thể hoàn toàn tin vào đấy! Phải lắng nghe ý kiến đa chiều, đó mới là tinh thần khoa học. Dầu sao trong tình hình hiện nay, chỉ nên tuân thủ những khuyến cáo chính thức của Bộ Y Tế.

 

Nếu bài viết này thể hiện đúng quan điểm của BS Nguyễn Lân Hiếu thì đó cũng chỉ là ý kiến chủ quan của ông ấy khi đối diện với những cái chết tại trung tâm Covid Bình Dương. Có thể ông ấy đúng với những trường hợp mà ông ấy gặp!

Tại những nơi khác người ta cũng biết đến “cơn bão Cytokin” nhưng lại có nói đến những nguyên nhân khác làm người nhiễm Covid tử vong.

Đã có nhiều công trình nghiên cứu quốc tế được công bố về việc sử dụng sớm Corticoides với kết luận là kết quả không khác biệt nếu có hay không có sử dụng Corticoides. Đó là những kết quả thu thập được bởi những nghiên cứu khoa học, không phải là ý kiến chủ quan.

Lại có những nghiên cứu khoa học cho thấy nếu sử dụng Corticoides từ ngày thứ 7 sau khi bắt đầu có triệu chứng (không phải là sử dụng sớm ngay khi có triệu chứng), thì hiệu quả sẽ tốt hơn là không dùng Corticoides.

Dường như không có nghiên cứu nào về việc sử dụng các loại thuốc mà bài báo trên gọi là thuốc kháng viêm thông thường, như Aspirin, Voltaren… để ngăn chận bão Cytokin.

 

SỐNG CHUNG VỚI LŨ TRONG MÙA DỊCH COVID

Trong tình hình dịch bệnh hiện nay chưa biết đến bao giờ mới chấm dứt, thì phương án “sống chung với lũ” là đúng, để xã hội mau trở về đời sống bình thường và cứu vãn được nền kinh tế đang xuống dốc!

Như vậy người dân phải chuẩn bị tinh thần và tâm lý để “chịu đựng” tình trạng F0 tăng lên, tích cực tham gia tiêm ngừa và thực hiện 5K. Cùng với ý thức cảnh giác phòng dịch, người dân phải chấp nhận việc đi lại, làm ăn mua bán, giao tiếp… rộng rãi hơn. Chính quyền địa phương phải bỏ những hành động khoanh vùng, cách ly, phòng thủ… một cách không cần thiết, chỉ gây khó cho người dân. Nhà nước phải có đủ vaccin để đạt nhanh tỉ lệ tiêm phòng cho ít nhất 50-60% dân số và gia tăng chất lượng điều trị những bệnh nhân bị nhiễm nặng…

Cần phải tránh việc hoang mang, sợ hãi!

Long Xuyên 2022