THẦY ĐỒ PHỦ VĨNH TƯỜNG

 THẦY ĐỒ PHỦ VĨNH TƯỜNG

Tuy đặt tựa như thế nhưng tôi không định viết về cái địa danh văn hóa ấy thuộc tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay, đã có nhiều nhà khoa bảng xuất thân, được nhắc nhiều lần trong các tác phẩm văn chương trước đây, và cũng là một địa phương có ông quan phủ là chồng của nữ sĩ Hồ Xuân Hương nổi tiếng.

Tôi chỉ nhắc đến tên phủ này vì trong một bài cách đây không lâu, bạn Trần Lẫm có giới thiệu một bài thơ trào phúng của Nguyễn Thiện Kế, bài “Phủ Vĩnh rước Tây”, châm biếm một ông quan phủ Vĩnh Tường (một trong nhiều ông đã được tuần tự bổ về làm quan phủ ở đây) đã kề lưng cõng một bà đầm ngang quảng đất ngập nước. Trong dịp ấy bạn Trọng Lâm đã góp phần bàn luận rất vui và cũng nêu thắc mắc ông quan đó sống vào thời gian nào, có cùng thời với bà Hồ Xuân Hương hay không (chắc anh Trọng Lâm đã lo rằng nếu cùng thời thì ông quan cõng bà đầm đó chính là chồng của nữ sĩ rồi!). Cũng may, liền sau đó chính bạn Trọng Lâm đã xác minh là không phải!

Vốn cũng nhiễu sự, nhân chuyện phủ Vĩnh Tường, tôi viết ra đây một bài thơ thể hát nói cũng có nhắc đến phủ Vĩnh Tường, khá vui, được lưu hành nhiều trong những lúc trà dư tửu hậu của “làng Nho” (chữ của cụ Lãng Nhân) ngày xưa! Tôi nghĩ ngày nay các nhà thơ Cựu học sinh trung học Chợ Lách (có bạn Trần Lẫm), tuy quen làm thơ theo thể Đường luật hay thơ mới, chắc cũng thích khi đọc bài hát nói này!

Bài thơ khuyết danh, của một ông đồ nào đó dạy học tại phủ Vĩnh Tường. Người đọc nên lưu ý cách dùng chữ “đồ” trong bài thơ:

 

Thầy đồ là người tài bộ,

Quẩy cầm thư giáo thọ phủ Vĩnh Tường

Trước nha môn thiết một học đường

Dạy dăm đứa cái chi, hồ, giả, dã  (*)

Nhân lúc đồ ngồi nhàn hạ

Ra hồ sen xem ả hái hoa

Ả hớ hênh, ả để đồ ra

Đồ trông thấy đồ ngâm nga tức khắc:

Phong tiền lạn mạn hoa sinh sắc  (**)

Thủy diện vi mang bạng thổ thần (**)

Đồ ngâm xong đồ đứng tần ngần,

Đồ nọ tưởng đồ kia thêm thắc mắc

Đêm năm canh đồ nằm khôn nhắp

Những mơ màng đồ nọ nhớ đồ kia

Đồ đâu gặp gỡ làm chi!

 

(*) Dạy chữ Nho

(**) Trước gió mơn man làm hoa tăng vẻ đẹp. Mặt nước lai láng có con trai thè lưỡi.

Tôi cũng hơi “làm xấu” xin phép giải thích (dầu có thể nhiều bạn chỉ đọc qua đã hiểu): Hai câu này tả cảnh khi cô gái (xứ Bắc ngày xưa, mặc váy không có quần lót)  vén quần lội nước hái sen, mặt nước trong đã phản chiếu “cái đồ” (xin lỗi) của cô giống hình dạng như con trai (con sò) đang thè lưỡi… khiến “thầy đồ” trông thấy... và ngơ ngẩn suốt năm canh! Tuy cùng chữ “đồ” nhưng nghĩa khác nhau!

Góp nhặt cũng để vui thôi!

Long Xuyên (tháng 7/ 2021)