LỊCH SỬ HÌNH THÀNH BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM AN GIANG (trước 1975)

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG TÂM AN GIANG (trước 1975) 

Vào khoảng những năm cuối thập niên 90, khi đang là Phó Giám Đốc Bệnh viện Đa khoa Trung tâm tỉnh An Giang tại Long Xuyên, tôi đã sưu tầm tài liệu và hình ảnh cũ để viết một bài ngắn về lược sử hình thành bệnh viện này (được thành lập từ thời Pháp thuộc). Lúc đầu tôi cũng đã bị các anh PA 25 dò xét nhưng sau đó hiểu ra tôi chỉ muốn lưu lại những điểm mốc lịch sử của một cơ sở gần trăm năm tuổi này mà đến nay vẫn ngày càng phục vụ tốt hơn sức khỏe người dân trong tỉnh, nên các anh rồi cũng thông cảm!

Nay tôi cho đăng lại vào Blog của tôi, chỉ để lưu giữ!

Theo quyển “ Monographie De La Province De Long Xuyên ” của Victor Duvernoy xuất bản năm 1929 thì từ rất lâu (sau khi người Pháp xâm chiếm VN), tỉnh Long Xuyên không có thầy thuốc (medecin). Trước năm 1907, cứ mỗi tháng hai lần, một thầy thuốc từ Cần Thơ, hay nếu ông này vắng mặt, thì một thầy thuốc từ Châu Đốc, đến Long Xuyên khám bệnh. Vào thời kỳ này, một thư ký kế toán Tòa Bố chịu trách nhiệm phòng thuốc; một “y tá” người Việt khác (nhưng không bằng cấp chuyên môn) được tuyển mộ tại chỗ, đảm trách công việc của một bệnh xá đặt tại tòa nhà mà lúc đó là Sở Công Chính.

Đến ngày 07/04/1907, lần đầu tiên một thầy thuốc (người Pháp), Bác Sĩ Pujat, được bổ nhiệm đến Long Xuyên cùng với sự xây dựng bệnh viện. Ba năm sau, 1910, Sở Y tế bắt đầu hoạt động.

Theo ông Liêu Sanh Bửu, hiện ngụ tại quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh thì vào năm 1903, ông nội của ông tên Liêu Tường Thái đã hiến một mảnh đất trên nền bệnh viện hiện nay để cất một Nhà Bảo Sanh.

Cũng theo quyển “ Monographie De La Province De Long Xuyên ” kể trên thì:

+ Bệnh viện thị trấn được xây dựng trên phần đất hiến nhà nước của các ông Liêu Sanh Hậu (con của ông Liêu Tường Thái) và ông Ngô Văn Nhung.

+ Năm 1907, bệnh viện chỉ có Trại khám ngoại chẩn và Buồng bệnh cho phụ nữ. Năm 1910 có thêm Trại bệnh đàn ông, một nhà bằng tranh lá cho những bệnh phải cách ly, một Nhà Bảo Sanh, và các nhà phụ. Có chỗ ở cho nhân viên y tế và các dì phước (soeurs). Về sau có thêm Trại bệnh cho người bị Sốt, Nhà Bảo Sanh thu phí, Nhà xác, Kho đồ vải.

+ Năm 1925, bệnh viện có Trại bệnh cách ly gồm 6 buồng nhỏ, mỗi buồng 2 giường.  

+ Năm 1926, hạt nhân của bệnh viện là một Phòng mổ hiện đại (so với thời ấy) và Phòng thanh trùng, mỗi tháng bệnh viện thực hiện được 15 phẩu thuật các loại.

Theo tài liệu “Echo du 14 Juillet - Province De Long Xuyen” (có lẽ là một thứ công báo tuyên truyền cho ngày Quốc Khánh Pháp) vào ngày 13/ 7/ 1913 chính quyền Pháp đã tổ chức “Lễ đặt bia đá kỷ niệm” trước khi xây bệnh viện.

Rồi trận hỏa hoạn năm 1945 thiêu rụi nhiều dãy nhà nên sau đó bệnh viện được xây cất lại.

Theo lời bà Nguyễn Thị Sen (cô Bảy Sen, cựu Nữ Hộ Sinh Trưởng Khoa Sản) thì vào năm 1948 Khoa Sản của bệnh viện có một bác sĩ chính thức, một bác sĩ hợp đồng tham vấn và ba Nữ Hộ Sinh Đông Dương tốt nghiệp tại Sài Gòn.

 

Trước năm 1975, bệnh viện được đặt tên là “Bịnh Viện Long Xuyên” rồi “Trung Tâm Y Tế Toàn Khoa Long Xuyên”. Theo quyển “House of Love - Life in a Vietnamese Hospital” của bà Susan Terry (người Úc) xuất bản năm 1966 thì vào năm ấy bệnh viện có 420 giường bệnh, với 4 Bác sĩ làm bán thời gian (nửa ngày), 3 Cán sự Điều dưỡng và Cán sự Hộ sinh (học 3 năm), một số Tá viên Điều dưỡng và Tá viên Hộ sinh (học 1 năm). Ngoài ra còn một số “Học sinh Y tá” tình nguyện làm việc không lương để học nghề.

Cần phải nói thêm, lúc ấy Giám đốc Bệnh viện cũng là Giám đốc Ty Y tế tỉnh, điều hành mọi hoạt động y tế (điều trị, dự phòng) trong toàn tỉnh Long Xuyên. Trong đó công tác Chăm sóc sản phụ và trẻ em chiếm một phần quan trọng và có vẻ tiến bộ nhất trong các hoạt động y tế, nhờ sự trợ giúp của Liên Hiệp Quốc thông qua cơ quan UNICEF.

Mặt tiền của bệnh viện lúc ấy vẫn còn giữ như vậy cho đến sau năm 2000.

Sau 1975, bệnh viện được cải tạo và xây dựng trên tổng diện tích 2,4 ha (hectare), giới hạn bởi 4 con đường: Lê Lợi, Đinh Tiên Hoàng, Lê Triệu Kiết và Châu Văn Liêm, được đổi tên là Bệnh Viện Đa Khoa Trung Tâm Tỉnh An Giang.

Năm 2002 bệnh viện có 17 Khoa Lâm sàng, 4 Khoa Cận Lâm sàng với 754 giường bệnh. (Tỉnh An Giang lúc này còn có Bệnh Viện Đa Khoa Khu Vực Tỉnh đặt tại Châu Đốc).

Long Xuyên, tháng 9/ 2002

Người sưu tập: BS Khương Trọng Sửu